KHÔNG KHÍ TÔN GIÁO TRONG ÂM NHẠC ĐƯƠNG ĐẠI

Jan 2007 Không mang không khí hành lễ u ám như thể loại nhạc Thiền- Meditation mà phần lớn trông cậy vào âm thanh kỹ thuật số, không mang Thánh kinh ra mà rao giảng lộ liễu như dòng nhạc tôn giáo Christian pop/rock chỉ quyến rũ được những kẻ hoang tưởng, không khí tôn giáo trong âm nhạc đương đại đơn giản là sự trở về của những nghệ sĩ-những người rất đỗi bình thường sau cuộc hành hương dài tìm lại chính mình. Ồn ào, ngoạn mục nhất là Madonna. Cơ thể săn chắc và một thể lực dồi dào là kết quả của nhiều năm kiên trì tập Yoga, gần đây Madonna trở thành tín đồ Kabbalah, một nhánh của Do Thái giáo chuyên nghiên cứu ẩn ngữ của kinh Hebrew. Madonna được ví như người định hình và ảnh hưởng đến pop như Kurt Cobain (Nirvana) ảnh hưởng với grunge & alternative. Sự thay đổi hình ảnh liên tục không theo một trật tự, một khuôn mẫu nào của Madonna từ khi còn là một cô đào trẻ cho đến bây giờ, ở tuổi 50, Madonna dẫn công chúng nghệ thuật đi từ ngạc nhiên này đến sửng sốt nọ, đến nỗi những lời ong tiếng ve bay theo cô cũng lắm phen mệt mỏi. Từ hình ảnh một gái làng chơi thác loạn đến một nữ hoàng ngất ngưởng, kỳ cục trong trang phục nam giới vận động bình quyền, lấy đồ lót làm đồ thường, đến một Madonna điềm đạm, quí phái, một người mẹ mẫu mực, một nhà văn viết sách thiếu nhi, một tín đồ Do Thái giáo trì chí, và bây giờ, một Madonna còn đầy hấp lực trên sàn nhảy. Album mới của cô, Confessions on the Dance Floor là một một album vui vẻ, kết hợp một loại nhạc vừa có giá trị nghệ thuật, vừa có giá trị giải trí, hích người nghe phải nhún nhảy theo những giai điệu được sáng tác một cách chủ ý khéo đến nỗi mỗi bài là một vũ điệu khác nhau và nằm ngoài thể loại nhạc dance thông thường. Madonna từng là hình ảnh bị các bậc phụ huynh chỉ trích và cấm đoán đối với thanh thiếu niên một thời, giờ đây, trở thành hình mẫu người mẹ lý tưởng mà bao người nhìn vào để học cách Madonna dạy con, không nhồi nhét mà cũng không để con bị biến thành những robot vô cảm trong một thế giới đầy rẫy sức mạnh công nghệ, TV và game vi tính. Không cần mất nhiều thời gian để nhận ra bản thân Madonna đã là một tôn giáo đầy quyến rũ! Những thể nghiệm, sáng tạo mới mẻ phát tiết từ chính bản thân không hề bị hư hại qua trường lớp, không bị hao hao một trường phái nào, tôn giáo của Madonna là sự đam mê tới cùng của cô với tất cả những gì cô cho là gợi cảm, thú vị và mạo hiểm! Lặng lẽ và gây sốc, việc Sting nghiên cứu Mật tông – Tantra và thực hành tính dục Mật Tông – Tantric sex đã làm tâm điểm của giới truyền thông trong một thời gian dài. Là một nghệ sĩ nổi tiếng và được tôn trọng trong sự nghiệp âm nhạc, Sting cũng là một người chồng mê vợ, một người cha mê con. Lớn lên trong một gia đình là nạn nhân của những bó buộc xúc cảm, Sting nhạy cảm với sự rung động và cẩn trọng trong những mối quan hệ. Ngay từ những sáng tác từ rất lâu như Fields of Gold, If I ever lose my faith in you, Shape of my heart, All this time, Fragile…đã tiết lộ trong Sting là một tâm hồn linh mẫn, rụt rè. Sacred Love được hoài thai trong những cặp cảm xúc mâu thuẫn của Sting về tình yêu - hủy diệt và tái sinh, trần trụi và thánh thiện, và đặc biệt là thái độ nghiêng mình ngưỡng mộ của anh trước một thế giới trong đó “Nhứt thiết chúng sinh giai hữu Phật tính” (Tất cả chúng sinh đều có Phật tính) “Tìm thấy cả thế giới trong sự nhỏ bé của một hạt cát Nắm lấy sự vô hạn trong trong lòng bàn tay Thiên đường nằm trong mầm cây hoa nhỏ Sự vĩnh cửu trong không gian của một giờ Tâm hồn bạn là một trạm tiếp sức Một phi thuyền làm nhiệm vụ ở vùng vô danh Hãy gửi tình yêu vào buổi bình minh xa xôi Gửi hạt giống vào tương lai xa xôi Và cùng nhìn dải ngân hà đang lớn” Từ một Sting buông lơi như cơn gió dạo chơi trên đỉnh núi, đỉnh đạc như vó ngựa giáo sĩ trên đường hành hương trong Sacred Love đến một Sting tĩnh lặng, khúc chiết và nhẹ tênh trong Songs from the Labyrinth, là một sự trở về gần hơn với bản chất rụt rè của một ẩn sĩ trong anh. Tiên phong và kiên tâm, Alanis Morissette là một trong những nghệ sĩ sớm tiếp cận trào lưu hành trình phương Đông của giới nghệ sĩ phương Tây. Sau chuyến đi Ấn Độ năm 1998 thọ giáo một tu sĩ đạo Hindu. Kết quả trở về sau cuộc hành hương là giải Grammy lần thứ 42 cho ca khúc Thank U. Những sáng tác sau này của Alanis thể nghiệm một triết lý gần như là tự kỷ. Nổi tiếng là người tạo ra vầng hào quang cho vẻ đẹp từ những thất bại và đau buồn, những sáng tác trong Under Rug Swept đi theo hướng của một người thực hành raja yoga- giác ngộ chân ngã do sự điều khiển tinh thần. Ở So-called Chaos, cái gọi là hỗn độn ở Alanis thực sự là hỗn độn (!) Vẫn những thách thức táo bạo che dấu một sự mặc cảm nữ tính, So-called Chaos ấn tượng một cách rất Alanis - nỗ lực vượt ra giới hạn của những mâu thuẫn dồn nén chưa được dàn xếp. Có hề gì! Những nhà thực hành Raja yoga không tin điều gì họ chưa nhận thức được. Vậy thì chừng nào Alanis còn phải đấu tranh để làm lành với bản thân cô, thì công chúng nghệ thuật hãy cứ hi vọng những quả thơm sáng tạo nhiều phong vị từ người nghệ sĩ này. Vất vả và nghiêm túc nhất là Rivers Cuomo, ban nhạc rock Weezer với đề cử Grammy 2005 cho bài rock hay nhất, ca khúc Beverly Hills trong album Make Believe. Bị dồn ép bởi ham muốn sáng tạo, Cuomo từng thử nhiều thứ trợ lực từ rượu mạnh đến ép xác, các thứ kích cảm, đến một tư duy âm nhạc thuần kỹ thuật, những học thuyết, định nghĩa của những Nietzche, Goethe, Stravinsky không mang lại cho Cuomo cái gì hơn ngoài sự kiệt sức cả về tâm lực lẫn trí lực. Những tác phẩm của sự sáng tạo cưỡng ép vấp phải sự đón nhận hờ hững của người hâm mộ. Cuomo bắt đầu nhìn về các hành giả phương Đông sau khi đọc được tuyển tập thơ của Hafez Sherozi, nhà thơ, nhà huyền học Hồi giáo người Iran, tiếp xúc Đạo đức kinh của Lão Tử. Anh chọn thiền định làm pháp môn và chăm chỉ hành trì kỹ thuật thiền của pháp sư Sayagyi U. Khin người Miến Điện. “Càng ít bị câu thúc bởi ham muốn sáng tạo bạn càng trở thành người sáng tạo giỏi hơn.” – đó là điều mà Cuomo đã thực chứng. Thực hành tôn giáo đã mang lại cho Cuomo những cảm thức mới mẻ và nguồn năng lượng sáng tạo mới mà kết quả là sự thành công về nghệ thuật và thương mại của Make Believe được thừa nhận. Nghệ sĩ là những người đặc biệt bị câu thúc bởi ham muốn sáng tạo. Hãy cứ là một con chiên ngoan đạo, một Phật tử, một sa môn Ấn giáo, tín đồ Kabbalah, Thiền tông hay Mật tông, kinh Herbrew hay kinh Coran, tôn giáo chỉ thực sự có ý nghĩa khi hành giả trở về với chính mình – an trú trong ngôi nhà của mình sau cuộc hành hương dài tìm nơi chân lý trong cõi vô biên của những giáo chủ ở mãi tận đâu… Quế Anh