HỘI PHỤ NỮ Á ĐÔNG – CHIẾC QUẠT VÀNG ĐA VĂN HOÁ

Lịch sử văn hoá châu Á và châu Âu thấp thoáng bóng một di sản văn hoá: chiếc quạt tay. Quạt tay ra đời ở Nhật Bản vào thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên, du nhập vào Trung Quốc ở thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên, trở thành biểu tượng của đời sống quyền quý của giới quý tộc châu Âu từ thế kỷ 18, và từ thế kỷ 19, người Pháp đã mang những chiếc quạt tay tinh xảo của Việt Nam vượt đại dương tham gia các cuộc triển lãm quạt ở Paris và nhiều nước khác. Có một nơi mà chiếc quạt, hình tượng văn hoá mang đậm mỹ thuật, triết lý và lịch sử đã trở thành biểu tượng cho tính đa văn hoá, đồng thời vẫn đề cao tính truyền thống của khu vực: Hội phụ nữ Á Đông tại thành phố Hồ Chí Minh. Thành lập từ năm 1996 bởi phu nhân các vị doanh nhân Đài Loan đến đầu tư tại Việt Nam, Hội phụ nữ Á Đông (tên tiếng Anh thường gọi là Asian Ladies) đến nay kỷ niệm sinh nhật lần thứ 10. Thời gian đầu hội được lập ra nhằm mục đích hỗ trợ đồng bào doanh nhân Đài Loan sống và làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh. Nhưng chỉ trong một thời gian ngắn, cùng với sự hoạt động hiệu quả của hội và tính giao lưu rộng rãi của thành viên, hội dần dần thu hút được sự quan tâm và tham gia của rất nhiều thành viên đa quốc tịch, đến từ các nước khác nhau như Indonesia, Philipine, Mỹ, Úc, Hongkong, Cuba, Peru,…và một thành phần không thể thiếu, người Việt Nam trong nước và nước ngoài. Tại Việt Nam, đặc biệt thành phố Hồ Chí Minh, trung tâm kinh tế số một của đất nước, có rất nhiều nhóm hội được thành lập bởi hoặc nhằm hỗ trợ thông tin, kinh nghiệm cho người nước ngoài sống và làm việc tại Việt Nam. Các hội có thể kể như Hội phụ nữ quốc tế tại Việt Nam (viết tắt là ILV), Hội phụ nữ Nhật Bản, Câu lạc bộ Lãnh sự… Song một nơi vừa có tính quốc tế cao, vừa mang nhiều hơi thở Việt Nam nhất chính là Hội phụ nữ Á Đông với gần 200 hội viên đa quốc tịch hiện đang sinh sống tại thành phố, trong đó chiếm một lực lượng không nhỏ là kiều bào Việt Nam. Thành viên của hội phần lớn là phu nhân của các vị doanh nhân nước ngoài, các vị lãnh sự, nữ viên chức hoặc nhà doanh nghiệp nữ. Hội sinh hoạt đều đặn hai lần một tháng vào ngày thứ tư đầu và giữa tháng tại lầu 1 toà nhà Indochine, số 1 Lê Quý Đôn, Quận 1. Cuộc họp mặt vào thứ tư đầu tháng được ấn định bằng buổi cafe sáng. Cuộc họp mặt giữa tháng được ấn định vào buổi trưa, gọi là “pot luck”, nghĩa là “chiếc bình may mắn”. Sở dĩ có cái tên ngộ nghĩnh như vậy là vì vào buổi trưa, các hội viên tham dự đều phải mang đến một món do mình tự chế biến, thường là món truyền thống của của nước họ. Các thành viên trong hội không ai biết trước mình sẽ được thưởng thức món gì, vì vậy sự ngạc nhiên khi được nếm những món lạ được xem là may mắn cho người thưởng thức. Đây là truyền thống và nét độc đáo của hội: đề cao vai trò nữ công gia chánh của người phụ nữ Á Đông trong gia đình. Khi theo chồng đến công tác tại một quốc gia khác, phần lớn các chị em phải từ bỏ công việc hiện tại của mình để ổn định một cuộc sống mới cho gia đình tại một nơi hoàn toàn xa lạ. Nhu cầu gặp gỡ những người cùng quốc tịch, có cùng hoàn cảnh để bầu bạn, chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm cho một cuộc sống hoà nhập tốt đẹp hơn là tất yếu. Nhớ lại những ngày đầu, chị Mai Võ, thế hệ thành viên người Việt đầu tiên của hội cho biết, cách đây gần 10 năm khi du lịch chưa phát triển và thông tin chưa nhiều như bây giờ, sự hỗ trợ của hội thực sự có ý nghĩa cho sự hoà nhập của hội viên. Các hội viên nói tiếng Việt dạy những câu giao tiếp thông thường cho chị em nước ngoài để các chị biết trả giá khi đi chợ Việt Nam. … Trải qua bao thăng trầm, sau 10 năm tồn tại, số lượng thành viên giảm đi khi hết nhiệm kỳ công tác tại Việt Nam được cân bằng bởi số lượng thành viên mới. Hoạt động của hội vẫn kiên trì với mục đích ban đầu khi thành lập, đó là hỗ trợ thông tin và trao đổi kinh nghiệm. Cùng với thời gian, sự phát triển của xã hội về mặt thông tin, du lịch đã giúp hội viên rất nhiều trong việc tự tìm nguồn thông tin hướng dẫn. Song xét về mặt giao lưu văn hoá, không một đại sứ nào có thể làm điều đó sống động như những người dân bản địa, và chắc chắn không một công ty du lịch nào có thể thay thế Hội phụ nữ Á Đông. Đó là khi những món ngon dân tộc được mang đến trong những chiếc bình may mắn. Đó là khi những bộ váy áo truyền thống của các quốc gia đứng bên cạnh nhau bởi những đại diện bình thường nhất. Đó là khi các bà nội trợ tíu tít bày cho nhau những câu trả giá bằng thứ tiếng Việt không phải của người Việt. Đó là khi các bà mẹ tự chúc mừng nhau trong ngày Lễ của Mẹ, là khi bất chấp tôn giáo, người đạo Ấn, đạo Hồi, đạo Phật, Cơ đốc, Tin lành hân hoan quây quần trong tiệc Giáng sinh hàng năm. Các chị đến đây không chỉ để giúp cuộc sống của mình tốt đẹp hơn, mà còn quan tâm đến lợi ích cộng đồng. Hàng năm, các chị tổ chức những buổi tiệc quyên góp vì mục đích từ thiện. Số tiền thu được thường chuyển đến trung tâm chăm sóc trẻ mồ côi Phú Mỹ, hoặc như năm ngoái, số tiền quyên được gần 65 triệu đồng được dùng để mua máy truyền nước biển cho trung tâm Ung bưóu… Là thành viên của Hội phụ nữ Á Đông, các chị được giới thiệu đến những địa chỉ mua sắm, những nơi vui chơi ăn uống, chăm sóc sức khoẻ và làm đẹp uy tín trong thành phố. Với chiếc thẻ hội viên in hình cây quạt vàng của Asian Ladies, các chị được giảm giá khi dùng dịch vụ của một số nhà hàng, khách sạn, khu du lịch có tiếng trên cả nước, thường là những nơi công tác của một số hội viên. Đến với hội phụ nữ Á Đông, mỗi tuần các chị được tham gia những buổi nói chuyện của các bác sỹ chuyên khoa về nha hoặc phụ khoa từ bệnh viện Pháp Việt, SOS, hoặc các buổi dạy nấu các món truyền thống của Việt Nam, Hàn Quốc…, hoặc nghệ thuật trang điểm do các chuyên gia trang điểm của thành phố hướng dẫn. Đây cũng chính là nơi các chị em có cùng sở thích có thể kết bạn và trao đổi kinh nghiệm với nhau trong các lĩnh vực thể thao, đặc biệt là bowling, tennis, hay vũ đạo salsa cuồng nhiệt của Tây Ban Nha. Tuy là một hội được lập ra và duy trì bởi những người nội trợ, Hội phụ nữ Á Đông đã và đang ít nhiều chứng kiến giai đoạn chuyển mình của nền kinh tế Việt Nam, nơi mà các tổng giám đốc, tổng lãnh sự, cũng chính là các vị phu quân yêu dấu của họ đang góp phần cho sự phát triển của những công ty, tập đoàn lớn tại Việt Nam. Họ, những những phu nhân, bóng hồng đàng sau sự thành công của mỗi doanh nhân, mỗi vị đại sứ, là một nhóm nhỏ đứng sau nền kinh tế, song cũng chính là tổ ấm, là bếp lửa, nơi nuôi dưỡng và lưu giữ những tình cảm văn hoá tốt đẹp trong bối cảnh kinh tế hội nhập ngày nay. Quế Minh